مقدمه
امروزه خدمات اتوماتیک با سرعت زیادی در حال رشد می‌باشند، به گونه‌ای که هر روزه نقش انسان در ارائه خدمات کاهش و ماشین‌های هوشمند جایگزین آن می‌گردند. مهمترین اختراع انسان در این راستا، دستگاه‌های خودپرداز است که خدماتی نظیر تحویل پول، غذا، نوشیدنی و غیره را انجام می‌دهند. بزرگ‌ترین چالشی که این دستگاه‌ها با آن مواجه هستند، مساله کاربرد عمومی آنها است که می‌تواند در معرض آلودگی، رشد انواع باکتری، تابش ماوراء بنفش (UV) و آسیب‌های شیمیایی و مکانیکی باشد. برای این منظور بدنه خارجی اکثر این دستگاه‌ها از ورق استیل طرح داریا همان ورق استیل 304 ساخته شده است. کارآیی و قیمت ورق استیل مهمترین عامل انتخاب مهندسین سازنده دستگاه‌های خودپرداز می‌باشد.
مواد مورد استفاده
ورق استیل طرح‌دار از جنس‌های مختلف فولاد ساخته می‌شود و در انواع مختلف نظیر ورق استیل دانه گندمی به بازار عرضه می‌گردد. این مواد در بسیاری از حوزه‌ها از جمله معماری، طراحی خودرو و ماشین‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از آنها در دستگاه‌های خودپرداز، نه تنها باعث ایجاد زیبایی ظاهری دستگاه می‌گردد، بلکه گاهی در بهبود خواصی نظیر استحکام مکانیکی، سهولت ساخت، مقاومت شیمیایی و مقاومت در برابر تابش نسبت به مواد مشابه تاثیرگذار است. اگر چنانچه قیمت ورق استیل در انتخاب آن نگران کننده باشد، طراح می‌تواند از مواد با ترکیب شیمیایی متفاوت استفاده نماید. به عنوان مثال چنانچه فولاد فریتی انتخاب گردد، هزینه تولید کاهش ولی به نسبت مقاومت به خوردگی نیز افت می‌یابد. با این حال، زمانی که لازم است بدنه دستگاه رنگ آمیزی شود، این مواد انتخاب بسیار خوبی بوده زیرا قبل از پوشش، نیازی به پرایمر یا لایه‌های محافظ دیگر ندارد، لذا تولید را به طور قابل توجهی ساده می‌کند.
خواص نمای دستگاه خودپرداز
معمولاً نمای جلوی دستگاه خودپرداز از موادی که دارای عملکردهای متعدد است، ساخته می‌شود که نه تنها ظاهر خوبی داشته باشد بلکه ویژگی ایمنی دستگاه نیز حفظ گردد. ورق‌های استفاده شده برای این منظور وقتی در حین تولید تحت فشار و سرعت زیاد تغییر شکل داده می‌شوند، پدیده‌ای به نام کارسختی در آنها رخ می‌دهد که موجب می‌گردد مقاومت مکانیکی آنها افزایش یابد. از آنجایی که دربهای ساخته شده از این مواد دارای سختی بیشتری نسبت به دربهای از جنس فولاد کربنی ساده با ضخامت دیواره یکسان هستند، توسط سارقان با مشقّت بیشتری باز می‌شوند، لذا اغلب برای ماشین‌هایی استفاده می‌شوند که حاوی محصولات با ارزش یا پول نقد می‌باشند.
خواص صفحه کلید دستگاه حودپرداز
صفحه‌کلیدهای ماشین فروش در معرض فرسودگی و شکست قرار دارند، لذا باید از نظر مکانیکی مقاوم باشند تا از ارائه خدمات قابل اعتماد طولانی مدّت اطمینان حاصل شود. فولاد ضد زنگ به عنوان مناسب‌ترین ماده برای این منظور شناخته می‌شود. حروف را می توان با اچ لیزری بر روی کلیدها حکاکی نمود و فرورفتگی‌های روی سطح با رنگ‌های خاصی که در برابر سایش مقاوم هستند پر می‌شوند. مهمترین مزیّت این مواد این است که سطوح آنها نسبت به آب و خاک حساس نیستند و فقط کافی است قطعات الکترونیکی پشت صفحه کلید در یک غشاء خاص محصور گردند تا از گرد و غبار در امان باشند. لازم به ذکر است که این مواد بهترین انتخاب برای محافظت از وسایل الکترونیکی حسّاس در برابر محیط‌های مقاوم هستند.
خواص قطعات مکانیکی دستگاه
در دستگاه‌های فروش خودکار، تحویل مطمئن محصول امری مسلّم تلقی می‌شود. محصولاتی مانند تخته‌های شکلات به صورت عمودی در درون میله مارپیچ قرار می‌گیرند. چرخش مارپیچ محصول را به سمت جلو حرکت می‌دهد و باعث می‌شود آن را به داخل لوله‌ای که مشتری آن را بر می‌دارد، بیندازد. حفظ شکل هندسی مارپیچ‌ها حتّی پس از هزاران بار شارژ مجدد و در صورت گیر کردن محصول ضروری است. سیم مورد استفاده برای ساخت مارپیچ باید دارای استحکام توام با شکل‌پذیری مناسب باشد.
خواص دستگاه‌های توزیع کننده نوشیدنی
در دستگاه‌های خودپرداز مایعات و نوشیدنی‌ها، واکنش شیمیایی بین قطعات دستگاه و مایع چالش اصلی طراحان محسوب می‌شود. فلزات و آلیاژهای مقاوم به خوردگی، انتخابی واضح برای قطعاتی است که مستقیماً با غذا یا نوشیدنی تماس دارند. همچنین برای قطعات و قسمت‌هایی از دستگاه تحویل مواد غذایی که نیاز به تمیز کردن یا شستشوی منظم دارند، لازم است از این مواد استفاده گردد. با این حال، طراحان دستگاه‌ها سعی می‌کنند مواد دارای کیفیت بالاتر را برای بدنه ماشین‌های خود استفاده نمایند و قطعات داخلی را از مواد با دوام سازگار با آن شرایط بسازند. ولی با این وجود اگر تعداد مواد مختلف مورد استفاده به حداقل برسد، ساخت دستگاه مقرون به صرفه‌تر می‌شود، زیرا کافی است فقط یک نوع فولاد خریداری، ذخیره و نگهداری شود. از طرفی با این کار برای قطعات قابل مشاهده و غیرقابل مشاهده می‌توان از تکنیک‌های شکل‌دهی و اتصال یکسان و در نتیجه یک مجموعه واحد از تجهیزات و ابزار مربوط استفاده کرد و بدین ترتیب به شکل چشمگیری بهای تمام شده تولید را کاهش داد. از سوی دیگر استفاده از مواد یکسان می‌تواند باعث گردد سازگاری گالوانیکی بین مواد فلزی به حداکثر برسد و خوردگی ناشی از آن حذف و یا حداقل گردد. همچنین باعث سادگی طراحی مهندسی می‌گردد، زیرا نیازی به در نظر گرفتن نرخ‌های مختلف انبساط حرارتی در بین اجزاء ندارد.
